Ράδιο Μικρασιάτης | Κάθε μεσημέρι 13:00- 14:00 | Θύμησες της Πόλης και της Σμύρνης (Σύγχρονα)
Οσα χρόνια και να περάσουν δεν βγαίνουν εύκολα από την ψυχή και το μυαλό μας. Οι θυμήσες της Πόλης και της Σμύρνης, είναι εδώ σήμερα για να εμπνέουν σπουδαίους καλλιτέχνες και δημιουργούς.
Πόλη και Σμύρνη
Τα δύο σπουδαία κέντρα του Ελλληνισμού της Ανατολής, οι πύλες της με την Ευρώπη και τη Δύση, μια διαρκής ζύμωση πολιτισμών, καημών, θρησκειών. Ας σκεφτούμε μόνο ότι μετά την επανάσταση του 1821 εντός του νέου Ελληνικού κράτους ζούσαν 750.000 Ελληνες, ενώ ταυτόχρονα 2.500.000 Ελληνες ζούσαν σε περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της Καθ΄ημάς Ανατολής. Ας το ξανασκεφτούμε λίγο περισσότερο για να το κατανοήσουμε καλύτερα…
Και στις δύο πόλεις το ελληνικό στοιχείο κυριαρχεί όχι μόνο αριθμητικά αλλά σε όλους τους τομείς. Η Πόλη εκτός από οικονομικό, ήταν το κεντρικό πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο του Ελληνισμού, ενώ η Σμύρνη, η “γκιαουρ ιζμίρ” (άπιστη σμύρνη) για τους τούρκους ή το “παρίσι του λεβάντε” για τους Ευρωπαίους, ανεπτυγμένη πόλη στην οποία επικρατούσα γλώσσα ήταν η ελληνική.
Μέσα σε αυτά τα εξελιγμένα αστικά κέντρα, ξεπήδησε το σμυρνέικο τραγούδι, ο πρόγονος του μετέπειτα ρεμπέτικου. Οι καϊκτσήδες του Βοσπόρου, οι λατερνατζήδες, οι βυζαντινοί ψαλμοί στο μαρτυρικό Φανάρι, η Αγιά Σοφιά και τα λαικά τραγούδια των Ρωμιών με τα ούτια και τα βιολιά. Από τις εστουδιαντίνες και τα καφέ σαντάν της Κωνσταντινούπολης στα καφέ αμάν της Σμύρνης, με τους τραγουδιστές, τους μουσικούς «παιγνιδιατόρους», τις ορχήστρες «παιγνίδια», με τους τεκέδες της, τις οπερέτες, τους αμανέδες και τα ανατολίτικα βαλς.
Οι Πρόσφυγες και η ελληνική δισκογραφία
Μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922, οι πρόσφυγες της Πόλης και της Σμύρνης, μπορεί να ήρθαν ρακένδυτοι αλλά θα φέρουν μαζί τους την παράδοση τους, τα αργόσυρτα τραγούδια, τους αμανέδες και τα σαντουροβιόλια και θα επηρεάσουν σημαντικά το ελληνικό τραγούδι και την δισκογραφία. Στην τελευταία ουσιαστικά θα κυριαρχήσουν, αφού μόλις κάνει τα πρώτα της βήματα στην Ελλάδα και εκείνοι έχουν ήδη την γνώση και την εμπειρία που δεν έχουν οι ντόπιοι. Οι πρώτες ηχογραφήσεις δίσκων γραμμοφώνου 78 στροφών καταγράφονται στην Πόλη και τη Σμύρνη ήδη από το 1909 για να ακολουθήσουν αυτές της Αμερικής και της Αθήνας.
Πολλοί από τους στίχους των τραγουδιών των προσφύγων προσαρμόστηκαν στο ύφος της ζωής των ανθρώπων στις φτωχογειτονιές του Πειραιά, της Αθήνας και των περιοχών που εγκαταστάθηκαν, μιλώντας όχι πια για για την παλιά πατρίδα, αλλά για τη νέα και τη ζωή της σε αυτήν μέσα όμως από την ανατολίτικη καταγωγή τους.
Τα πρώτα ονόματα Κωνσταντινουπολιτών και Σμυρνιών καλλιτεχνών που κυριαρχούν στη δισκογραφία είτε ως τραγουδιστές, είτε ως συνθέτες, είτε ως καλλιτεχνικοί διευθυντές είναι οι: Παναγιωτης Τούντας, Κώστας Σκαρβέλης, Βαγγέλης Παπάζογλου, Αντ. ώνης Διαμαντίδης ή Νταλγκάς, Κώστας Νούρος, Βαγγέλης Σωφρονίου, Γιώργος Βιδάλης, Ρόζα Εσκενάζυ, Ρίτα Αμπατζή, Σπύρος Περιστέρης, Γιάννης. Δραγάτσης, Γρηγόρης Ασίκης, Κώστας Καρίπης και πολλοί άλλοι.
Σύγχρονα τραγούδια της Πόλης και της Σμύρνης
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια έντονη ανάγκη να ξαναθυμηθούμε τις ρίζες μας από την Καθ΄ημάς Ανατολή και μέσα από ταινίες, θεατρικές παραγωγές και μουσικοχορευτικές παραστάσεις δημιουργήθηκε το απαραίτητο πλαίσιο για να γραφτούν νέα τραγούδια και μουσικές. Μπορεί να μην μοιάζει με εκείνο του παρελθόντος, ούτε να διαδραματίζεται στους ίδιους χώρους, με τους ίδιους τρόπους και τα ίδια όργανα, αλλά αρκεί, για να μας θυμίσει τα αρώματα και τις μουσικές της Πόλης και της Σμύρνης.
Από την αγαπημένη ταινία “Πολίτικη Κουζίνα” με την μουσική της Ευανθίας Ρεμπούτσικα μέχρι την παράσταση “Σμύρνη μου αγαπημένη” του συνθέτη Ανδρέα Κατσιγιάννη, έχουν προστεθεί πολλά ακόμα σύγχρονα ακούσματα, που δημιουργούν αυτή την ιδιαίτερη ενότητα των σύγχρονων τραγουδιών με έμπνευση την Πόλη και τη Σμύρνη.
Οι Θύμησες της Πόλης και της Σμύρνης (Σύγχρονα), αποτελούν τη νέα εκπομπή του Ράδιο Μικρασιάτης που είναι κοντά μας κάθε μέρα, 1-2 το μεσημέρι.
Καλή ακρόαση!
